Фото: freepik
Қатаң қадағалау кейде эмоционалдық шеттетулергеде ұқсас болып келеді, бірақ ата-аналық мінез-құлықтың жеке бұзылу түріде болуы мүмкін.
Қатаң қадағалау баланың қызығушылығын толық елемеу, ұрып-соғу, жазалау формасы ретінде көрінеді: оның ләззат алуына шек қою, қажеттіліктерін қанағаттандырмау, ересектер- дің қолдауына үміттенбестен өзіне ғана сенуге мәжбүр болады.
Жазалаудың тұлғалық жоғалуымен қатар баланы тәрбиелеу әдісі ретінде баланың сол сәтте тыңдауына салыстыруға келмейтін бірнеше салдары бар. Жазалау жеңілдетеді немесе кінәлі болу сезімінен мүлде арылтады, сонымен қатар кінә мінез-құлықтың күшті бағдары болып табылады. Сондай-ақ жазалау барысында балада Фрейд балаға қол жетімді объектіге, көбіне символикалық объектіге, жанурлар мен кішкентай балаларға қатысты өзін агрессор, көрсететін, агрессорға ұқсас ре- тінде бейнелеген қорғаныс механизмдерін қалыптастыруы мүмкін.
Қазіргі уақытта бұл тақырыпқа ерекше назар аударылып, ата-аналардың қаталдығы жайлы үзілді-кесілді жағдайлар (АҚШ мәліметтері бойынша 1% төмен) бейнеленген. Балаларға қаталдық танытуға арналған С.Д. Шерритстің (2003; АҚШ) зерттеулерінде балаларына қаталдық танытқан (жаппай және жүйелі) ата-аналардың және жиі жәбір көруші балалардың өздерінің сипаттамалары келтірілген. Американдық зерттеушілердің болжауынша, физикалық жәбір көрсетушілік қоғамның барлық кезеңдерінде және табысы әртүрлі деңгейдегі отбасыларында да кездеседі. Күш көрсету көбіне баласын тәртіпке келтіремін деген мақсатта ата-аналар тарапынан болады. Бұл психикасында клиникалық ауытқуы жоқ, бірақ импульсивтілік деңгейі жоғары, мінез-құлқын бақылауы әлсіз адамдар, олардың ашу долданушылыққа ауысады.
