Сурет: istock
Тамақтан улану — тағамда болатын бактериялар, вирустар немесе токсиндердің ағзаға түсуінен болатын жайсыз жағдай. Егер сіз немесе жақындарыңыз тамақтан уланған жағдайда, төмендегі кеңестерді орындау арқылы алғашқы көмек көрсете аласыз.
1. Белгілері
Уланудың белгілері әдетте 1-6 сағат ішінде байқалады, бірақ кейде бірнеше күннен кейін де пайда болуы мүмкін. Оған мыналар жатады:
Іштің ауыруы немесе құрысуы
Жүрек айну және құсу
Диарея (іштегі сұйықтықты жоғалту)
Бас айналу, әлсіздік
Бас ауыру, дене қызуының көтерілуі
2. Алғашқы көмек шаралары
Егер тамақтан уланған деп күмәндансаңыз, келесі әрекеттерді орындаңыз:
а) Асқазанды тазарту (құсу арқылы)
Егер уланғаннан кейін 1-2 сағат ішінде болса, асқазанды тазалау үшін науқасқа жылы су ішкізіп, құсуды тудырыңыз.
Алайда, құсуға қарсы көрсеткіштер болса (мысалы, әлсіздік, есін жоғалту), бұл әдісті қолданбаңыз.
б) Сорбенттер қолдану
Белсендірілген көмір (активированный уголь): 1 таблетка 10 кг салмаққа есептеледі.
Смекта, Энтеросгель, Полисорб сияқты сорбенттер де көмектеседі.
в) Сұйықтықты қалпына келтіру
Құсу және диарея кезінде дене тез арада сұйықтықты жоғалтады. Сондықтан:
Көп мөлшерде таза су ішіңіз.Регидрон немесе тұзды ерітінділер ішу арқылы электролиттерді қалпына келтіріңіз (1 литр суға 1 шай қасық тұз және 1 шай қасық қант қосып араластыру арқылы үй жағдайында да дайындауға болады).Демалу және дұрыс тамақтану.Науқасқа көп демалу қажет.
Алғашқы бірнеше сағат бойы тамақ ішпеген жөн, тек су немесе әлсіз шай ішуге болады.Жағдай жақсарғаннан кейін жеңіл, майсыз тамақтарды (күріш суы, банан, пісірілген картоп) қабылдаңыз.
3. Қашан дәрігерге жүгіну керек?
Келесі жағдайларда міндетті түрде медициналық көмекке жүгіну қажет:Диарея немесе құсу 24 сағаттан артық созылса.Денедегі сусыздану белгілері байқалса (құрғақ ауыз, сирек зәр шығару, бас айналу).Құсу немесе нәжісте қан көрінсе.Дене температурасы 38°C-тан жоғары көтерілсе.Әлсіздік, шатасу немесе есінен тану байқалса.
4. Алдын алу шаралары
Тамақ өнімдерін дұрыс сақтаңыз және өңдеңіз.Жемістер мен көкөністерді жақсылап жуыңыз.Ет, балық, жұмыртқаны толық пісіріңіз.Жарамдылық мерзімі өткен өнімдерді тұтынбаңыз.Егер жағдай ушығып бара жатса, дереу жедел жәрдем шақыруды ұмытпаңыз. Уланудың ауыр жағдайлары өмірге қауіп төндіруі мүмкін, сондықтан өз бетіңізше емделуді ұзақ уақытқа созуға болмайды.
