QAZYR.KZ: Мағжан Жұмабаев (1893-1938) — қазақтың ұлы ақыны, жазушы және қоғам қайраткері. Ол ХХ ғасырдың алғашқы жартысында қазақ әдебиетінде айрықша із қалдырған тұлға. Оның шығармалары қазақ халқының мәдениеті мен ұлттық санасын оятуға зор ықпал етті.
Өмірбаяны:
Туған жері: Мағжан Жұмабаев 1893 жылы 25 маусымда Ақмола облысы, қазіргі Солтүстік Қазақстан облысының Сасықкөл (қазіргі Мағжан) ауылында дүниеге келген.
Білім алған орны: Мағжан Жұмабаевтың білім алу жолы әуелде ауыл мектебінен басталып, кейіннен Омбыдағы орыс-қазақ мектебінде жалғасқан. Одан кейін Санкт-Петербургтегі Императорлық университеттің Шығыс факультетінде оқыды. Бұл оның ой-санасының кеңейіп, әдебиетке деген құштарлығының артуына себеп болды.
Шығармашылық жолы: Мағжан Жұмабаевтың шығармалары қазақ поэзиясының жаңа дәуірін бастағаны үшін ерекше маңызды. Оның өлеңдері мен поэмаларының мазмұны қазақ халқының өткенін, болашағын, тәуелсіздігін іздеуді арқау етеді. Сонымен қатар, ол өз шығармаларында адам рухының биіктігін, ұлттық тұтастықты, еркіндікті дәріптеген.
Мағжанның шығармашылық мұрасы әртүрлі жанрларды қамтиды: поэзия, проза, философиялық эссе және аударма. Оның ең әйгілі шығармаларының қатарында:
«Мен жастарға сенемін» – бұл өлеңінде Мағжан Жұмабаев қазақ жастарының ұлттық болмысын, білім мен тәрбие арқылы елін оятуын армандайды.
«Қазақ тілі» – осы өлеңінде ол ана тілі мен ұлттық болмыс туралы терең ойлайды.
«Шолпан» (поэма) және «Батыр Баян» (поэма) сияқты шығармалары қазақ әдебиетінде айрықша орын алады.
Қуғын-сүргін: Мағжан Жұмабаевтың шығармашылығы мен қоғамдық көзқарастары оның өміріне қиындықтар әкелді. 1930-шы жылдардың басында Кеңес өкіметі тарапынан саяси қуғын-сүргінге ұшырады. 1938 жылы сталиндік репрессия кезінде Мағжан Жұмабаев тұтқындалып, ату жазасына кесілді. 1938 жылы 19 мамырда атылып, қайғылы қазаға ұшырады.
Мағжан Жұмабаевтың мұрасы:
Мағжан Жұмабаевтың шығармалары қазақ әдебиетінің алтын қорына енді. Оның өлеңдері мен поэмалары қазақ халқының рухани қазынасына үлкен үлес қосты. Ол ұлттық болмыс пен еркіндікті дәріптеген ақын ретінде мәңгілікке тарихта қалды.
Мағжан Жұмабаевтың шығармашылығы әлі күнге дейін қазақ әдебиетінде маңызды орын алып келеді. 1988 жылы оның есімі ресми түрде ақталып, шығармалары қайтадан басылып шықты.
