Алғашқы роботтардың пайда болу тарихын білесіз бе?
Роботтардың тарихы ежелгі кезеңдерден бастау алады. Роботтардың қазіргі заманғы ұғымына жақын құрылғылар алғашқыда механикалық құрылғылар ретінде пайда болды. Роботтардың дамуының негізгі кезеңдері мыналар:
1. Ежелгі замандардағы механикалық құрылғылар
Ежелгі Грекия: Архимед пен Герон секілді ғалымдар су сорғылары мен механикалық автоматтарды ойлап тапты. Герон Александриялық (б.з.д. 10-70 ж.) алғашқы автоматтардың бірі — бу қозғалтқышымен жұмыс істейтін құрылғы жасады.
Қытай: Б.з.д. III ғасырда қытайлық өнертапқыш Ян Чжэн адамға ұқсас қозғала алатын механикалық қуыршақтар жасады.
Ислам әлемі: IX ғасырда әл-Жазари атты араб инженер көптеген автоматтар мен су механизмдерін ойлап тапты. Ол автоматты музыкалық аспаптар мен су сағаттарын жасауда шеберлігімен танылды.
2. Орта ғасырлар мен Қайта өрлеу дәуірі
Леонардо да Винчи (1452-1519 ж.) робототехниканың алғашқы теорияларын жасаған ғалымдардың бірі болды. Ол «механикалық рыцарь» деп аталатын роботтың жобасын жасаған. Бұл робот қол-аяғын қозғап, басын бұра алатын және тіпті ауызын ашып-жабатын мүмкіндігі бар еді.
1738 жылы француз өнертапқышы Жак де Вокансон «механикалық үйрек» құрастырды. Бұл автомат өз бетімен қозғалып, тіпті «қорек қабылдап», қимыл жасай алатын еді.
3. XIX ғасырдағы индустриялық төңкеріс
Индустриялық төңкеріс кезінде роботтардың дамуына қажетті пар қозғалтқыштары мен механикалық технологиялар дами түсті.
1800 жылдары Чарльз Бэббидж алғашқы аналитикалық машинаны ойлап тауып, компьютерлік есептеулерге жол ашты. Бұл робототехниканың алғы шарты болды.
Джозеф Джаккард (1801 ж.) тоқыма станоктарын автоматтандыру үшін перфокарталар қолдана бастады. Бұл идея кейіннен компьютерлерді бағдарламалау үшін пайдаланылды.
4. XX ғасырдағы технологиялық жетістіктер
1920 жылы чех жазушысы Карел Чапек «робот» терминін алғаш рет қолданды. Оның «Р.У.Р.» (Россумның Универсал Роботтары) атты пьесасында роботтар адам еңбегін алмастыратын құрылғылар ретінде сипатталды.
1940 жылдары Айзек Азимов роботтардың мінез-құлқын анықтайтын «Робототехниканың үш заңы» идеясын ұсынды. Бұл заңдар роботтарды басқару қағидаларын орнатуға ықпал етті.
1950 жылдары алғашқы нақты роботтар пайда болды. Джордж Девол 1954 жылы әлемдегі алғашқы өнеркәсіптік робот болып саналатын «Unimate» роботын жасап шығарды. Бұл робот автомобиль өндірісінде қолданыла бастады.
5. Қазіргі заманғы роботтар
1970-80 жылдары жасанды интеллект (AI) және сенсорлық технологиялар дамып, роботтардың күрделілігі артты. Бұл кезеңде роботтар өндіріс орындары мен медицинада қолданыла бастады.
2000 жылдардан бастап, роботтар адамның күнделікті өміріне еніп, үй тазалағыш роботтар, дрондар және адамға ұқсас роботтар жасала бастады.
Қазіргі кезде роботтар машина жасау, медицина, ауыл шаруашылығы сияқты салаларда кеңінен қолданылады. Жасанды интеллекттің дамуы арқылы роботтардың мүмкіндіктері одан әрі артып, олар адамдардың өмірін жеңілдетіп келеді.
Роботтардың пайда болу тарихы өте терең әрі қызықты. Ежелгі механикалық автоматтардан бастап, қазіргі заманауи жасанды интеллект негізіндегі роботтарға дейін даму кезеңдері адамзаттың техникалық жетістіктерін көрсетеді. Роботтардың әрі қарай дамуы біздің болашағымызды айқындайтын маңызды факторлардың бірі болып қала береді.
