Қазақстан аграрлық-азық-түлік секторы соңғы жылдары қарқынды жаңғыру жолына түсіп, өңірлік тұрақтылықтың және әлемдік нарықтағы жаңа мүмкіндіктердің символына айналуда. Геосаяси тұрақсыздық, климаттың өзгеруі және азық-түлік жеткізу тізбегінің әлсіреуі жағдайында елдің басты мақсаты – ішкі нарықты толық қамтамасыз етіп, экспорттық әлеуетті арттыру және ұзақ мерзімді тұрақтылыққа қол жеткізу.
2020–2024 жылдары Қазақстанның агроөнім экспорты 51%-ға өсіп, 5,1 млрд долларға жетті, 66 елдің нарығына шықты. Өңделген, қосылған құны жоғары өнімдер бүгінде жалпы агроэкспорттың 52%-ын құрайды. Әсіресе өсімдік шаруашылығы секторы мен майлы дақылдарды өңдеу айтарлықтай нәтижелерге жетті: үш жылда күнбағыс майын өндіру 2,5 есе, ал экспорт көлемі бес есе артты. Қазақстан бүгінде әлемдегі күнбағыс майын ірі жеткізушілердің сегіздігіне кіріп, күнбағыс шротын Еуроодаққа экспорттауда алғашқы үштікке енді.
Ел тек шикізаттық экспортпен шектелмей, астықты терең өңдеуге де басымдық беруде. Солтүстік Қазақстанда бидайдан глютен мен биоотын, оңтүстік өңірлерде жүгеріден крахмал мен сироптар өндіріледі. Үкімет инвестициялық субсидия мөлшерін 50%-ға дейін ұлғайтып, өңдеу кәсіпорындарын ынталандыруда.
Мал шаруашылығы да жаңа серпін алуда. 2025 жылдың алғашқы бес айында Қазақстан 8 елге 40 мың тонна ет экспорттады. Әсіресе премиум санаттағы сиыр және қой еті Қытай мен Таяу Шығыс нарықтарында жоғары сұранысқа ие.
Сонымен қатар, органикалық өнім өндірісі – елдің жаңа экспорттық бағыты. 2023 жылы Қазақстан ЕО және АҚШ-қа 25 мың тоннадан астам органикалық астық, майлы және бұршақты дақылдар жеткізді. Сертификатталған жер көлемі бір жылда 114 мыңнан 200 мың гектарға дейін өсті.
Климаттың өзгеруіне бейімделу үшін ел су үнемдеу технологияларын енгізіп, көміртекті егіншілікті дамытуға кірісті. 2024 жылы ғана 150 мың гектар алқапқа су үнемдеу әдістері қолданылды.
Алдағы үш жылда агросекторда 4,8 млрд долларлық 600-ден астам инвестициялық жоба жүзеге асады. Бұл өнімнің 70%-ын қосылған құны жоғары тауарларға айналдырып, Қазақстанның әлемдік азық-түлік нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін нығайтады.
