Сурет: istock
Ұл баланы сүндетке отырғызу — ертеден келе жатқан дәстүр, оның тарихы көптеген мәдениеттер мен діндермен байланысты. Бұл рәсімнің мәні әртүрлі дәстүрлер мен діндерде әрқилы болғанымен, оның негізгі мақсаты көбінесе денсаулықты сақтау, тазалықты қамтамасыз ету, діни міндеттерді орындау немесе әлеуметтік тұрғыдан белгілі бір қауымға қабылданған адам болу болып табылады.
Сүндетке отырғызу рәсімі ежелгі дәуірлерде пайда болған. Ол алғашында Египет пен Месопотамияда пайда болған дейді дәйеккөздер. Мысалы, Египеттегі пирамида жазбаларында сүндетке отырғызу рәсімінің дамуы жайлы деректер бар.
Бұдан кейін сүндетті рәсімдер негізінен діни салттармен байланысты болды. Ең алғаш рет сүндетке отырғызу рәсімі діни тұрғыда Юдаизм мен Ислам діндерінде көрініс тапты. Сүндет еврейлерде діни міндет ретінде басталып, кейін ислам діні арқылы басқа халықтарға да тараған.
Юдаизмде сүндетке отырғызу жүктіліктің сегізінші күні жасалатын рәсім болып саналады. Бұл рәсімнің негізі Торада жазылған. Ол жеребе мен Құдаймен қарым-қатынастың белгісі ретінде орындалады. Юдаизмде сүндетке отырғызу дінге қабылдау рәсімі ретінде маңызды орын алады.
Исламда сүндетке отырғызу мұсылмандардың барлық қауымына тән емес болса да, ол көпшілігінде діни салт ретінде қабылданған. Сүндет — Пайғамбар Мұхаммедтің (с.ғ.с.) сүннеті болып, мұсылмандардың балаларын сүндетке отырғызу жалпы дәстүр болып табылады. Сүндеттің діни мәні — адам баласының тазалығы мен бүтіндігі, әрі мұсылмандардың діни тұрғыдан толық болу белгісі.
Сүндеттің тек діни емес, әлеуметтік және мәдени маңызы да зор. Қазақстанда, Түркияда, Индонезияда және көптеген мұсылман елдерінде сүндетке отырғызу ұл балаларды ересек өмірге қадам басқандығының белгісі ретінде қарастырылады. Көптеген қоғамдарда сүндетке отырғызу бала үшін маңызды оқиға болып табылады, ол туған күндер мен түрлі мерекелермен бірге өтеді.
Сүндетке отырғызу денсаулық тұрғысынан да пайдалы деп есептеледі. Көптеген зерттеулер сүндеттің жыныстық жолмен берілетін аурулардан, әсіресе, АИТВ инфекциясынан қорғайтындығын көрсеткен. Сонымен қатар, сүндеттің тазалықты қамтамасыз етіп, зәр шығару жолдарының инфекцияларына жол бермейтіні туралы да ғылыми дәлелдер бар.
Қазіргі уақытта сүндетке отырғызу әлемнің әр түрлі бөліктерінде түрлі себептермен жасалады. Бұл рәсім кейбір мәдениеттерде әлі күнге дейін маңызды рөл атқарса, басқаларында денсаулықты сақтау, гигиена немесе медициналық көрсеткіштер бойынша орындалады. Сонымен қатар, кейбір елдерде сүндетті қолдану мәселесі қоғамда пікірталас тудырып, оны медициналық тұрғыдан қажет емес деп санайтын топтар да бар.
