Жүсіпбек Аймауытов (1889-1931) – қазақтың көрнекті жазушысы, драматург, публицист, аудармашы, педагог және қоғам қайраткері. Ол Қазақстандағы ұлттық әдебиеттің қалыптасуына үлкен үлес қосқан тұлға. Жүсіпбек Аймауытовтың өмірі мен шығармашылығы қазақ халқының мәдениетіне, ағартушылығына және ұлттық санасының дамуына ерекше әсер етті.
Өмірбаяны:
Туған жері: Павлодар облысы, Баянауыл ауданы, Қызылтау болысы (қазіргі Қазақстан).
Туған жылы: 1889 жыл.
Жүсіпбек жастайынан өнерге, әдебиетке құштар болды. Бала кезінде ауыл молдасынан сауат ашып, кейін Павлодардағы медреседе оқыды.
Білімі мен қызметі:
1914 жылы Семей қаласындағы мұғалімдер семинариясына түсіп, оны 1918 жылы аяқтады.
Оқуын аяқтағаннан кейін мұғалім, оқу бөлімдерінің меңгерушісі болып қызмет атқарды.
1920 жылдардан бастап, Қазақстандағы ағартушылық және мәдени жұмыстарға белсене араласып, әртүрлі газет-журнал редакцияларында қызмет етті.
1922-1924 жылдары Орынбордағы Қазақ халық ағарту институтында сабақ берді.
Шығармашылығы:
Жүсіпбек Аймауытов қазақ әдебиетінің әртүрлі жанрларында қалам тербеген. Оның шығармаларында қазақ қоғамының сол кездегі әлеуметтік жағдайы, тұрмыс-тіршілігі, ұлттың болашағы туралы ойлар көрініс тапты.
Негізгі шығармалары:
1. «Ақбілек» – Аймауытовтың ең атақты романы. Бұл шығармада қазақ қызы Ақбілектің тағдыры мен сол кезеңдегі әлеуметтік мәселелер сипатталған.
2. «Қартқожа» – 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс пен революция кезіндегі қазақ халқының өмірін суреттейтін роман.
3. «Күнікейдің жазығы» – повесть түріндегі шығарма, қазақ қоғамындағы әйел тағдыры туралы баяндайды.
4. Пьесалар: «Рабиға», «Мансапқорлар», «Қанапия-Шәрбану», «Ел қорғаны», т.б.
5. Аудармалары: Ол А.С. Пушкин, Л.Н. Толстой, А.П. Чехов, Ги де Мопассан шығармаларын қазақ тіліне аударған.
6. Әдеби-сын мақалалары мен очерктері де бар.
Педагогикалық және ғылыми еңбектері:
Жүсіпбек Аймауытов тек қана көркем әдебиетпен шектелмей, қазақ халқын сауаттандыру және ағарту ісіне үлкен еңбек сіңірді. Ол оқулықтар жазып, оқу-әдістемелік құралдар дайындады. Әсіресе, балалар мен жасөспірімдерге арналған еңбектері ерекше бағаланады.
Саяси қуғын-сүргін және қайтыс болуы:
1930 жылдары Кеңес үкіметі Жүсіпбек Аймауытовты «ұлтшыл» және «контрреволюциялық» қызметке айыптап, қамауға алады. Ол 1931 жылы ату жазасына кесіліп, сол жылы қаза тапты.
Тек 1988 жылы Жүсіпбек Аймауытовтың есімі ақталып, оның еңбектері қайтадан халыққа ұсынылды. Бүгінде ол қазақ әдебиетінің ұлы тұлғаларының бірі ретінде жоғары бағаланады.
